W ciągu blisko 20-letniej działalności Hotelu Sezam w Machowej zorganizowaliśmy około 500 wesel, co daje nam 1000 rozbitych kieliszków, 1000 zjedzonych serduszek z chleba z solą, 500 pierwszych tańców, 500 złapanych welonów i tyleż samo schwytanych muszek. Takie podsumowanie skłoniło nas do refleksji nad genezą tych wszystkich zwyczajów, w które obfitują polskie wesela. W dzisiejszym artykule przeanalizujemy pochodzenie oraz symbolikę polskich zwyczajów weselnych!

Przywitanie Pary Młodej

Zacznijmy od początku, czyli momentu, w którym Rodzice lub Obsługa lokalu wita Nowożeńców na progu lokalu. Zwyczajowo w Machowej odbywa się to przy podaniu chleba z solą oraz lampki szampana. Dla tych z Państwa, którzy regularnie czytają nasze artykuły na temat różnych tradycji, zaskoczeniem nie będzie, iż korzeni tego zwyczaju należy doszukiwać się w czasach pogańskich. Wówczas bowiem pieczywo nie było produktem tak dostępnym i tak powszechnym, jak dziś. Chleb symbolizował bogactwo, a sól to z kolei środek konserwujący, który ma zapewnić trwałość dostatku i miłości na nowej drodze życia. Współcześnie, chleb i sól to podstawowe produkty spożywcze, które znajdują się w każdym domu. Co więcej, dla chrześcijan bochenek ma znaczenie religijne i symbolizuje on ciało Chrystusa. Witając w ten sposób Nowożeńców, wyrażamy nadzieję na ich życie w ciągłym dostatku.

Chleb okraszony solą popija się lampką szampana, co tak naprawdę jest elegancką wariacją dawnego zwyczaju. Zgodnie z tradycją, na Parę Młodą powinny czekać dwa kieliszki, jeden wypełniony czystą wódką, drugi wodą. Ta z osób, która nie mając świadomości, w którym naczyniu znajduje się jaki napój, wybierze wódkę, desygnowana jest do roli zarządzającej w gospodarstwie domowym. Z kolei ten/ta, który wypije wodę, powinien pozostać posłuszny. Osobiście, w pełni zgadzamy się, że w dobie równouprawnienia, tego typu przyznawanie zadań jest mocno przestarzałe i naszym Nowożeńcom chętnie podajemy jednakowe lampki szampana, które…

…jak tylko zostaną opróżnione, ulegają zniszczeniu. Tradycja nakazuje bowiem, aby Para Młoda rzuciła puste naczynia za siebie, a ilość szklanych kawałków, na jakie rozpadną się lampki, ma oznaczać ilość lat w szczęściu, tudzież ilość spodziewanego potomstwa. Zastanawiamy się zatem co w sytuacji, kiedy jeden z kieliszków nie rozbije się wcale, ponieważ upadnie na miękki czerwony dywan, który rozkładany jest na wejściu przed Nowożeńcami i ich Gośćmi, lub kiedy Pan czy Pani Młoda w ogóle odmawiają rzutu, a tym samym rozbicia kieliszka. Uznajmy, że kierują się (słuszną zresztą) zasadą “zero waste” czyli “zero marnowania” i po prostu nie chcą niszczyć rzeczy, która może jeszcze posłużyć innym.

Pierwszy toast z Goścmi

Zgodnie z ustalonym porządkiem przyjęcia, po uroczystym przywitaniu Pary Młodej, wszyscy uczestnicy wesela przechodzą do sali balowej, gdzie rolę prowadzących przejmuje zespół muzyczny, DJ czy wodzirej. Po krótkim przywitaniu następuje odśpiewanie “sto lat” oraz toast, podczas którego już każda osoba dostaje lampkę z szampanem. Dla dorosłych - ten tradycyjny, jasny z alkoholem, dla dzieci - słodki napój z bąbelkami w kolorze czerwonym. Obecność napojów alkoholowych prowokuje wznoszenie toastów i w Polsce robimy to chętnie, nie tylko podczas wesel czy innych przyjęć okolicznościowych takich jak jubileusze, ale nawet spotykając się ze znajomymi na piwo. Okazuje się jednak, że wznosząc toast, należy kierować się zasadami savoir-vivre. Toast bowiem nie jest pretekstem do wypicia alkoholu, a zwyczajem, który ma uczynić ten moment pięknym i uroczystym.

Pierwszy “kieliszek do góry” powinien unieść gospodarz przyjęcia lub wyznaczona przez niego osoba, co ma na celu przyciągnięcie uwagi współbiesiadników. Toasty najlepiej jest wznosić winem, tudzież szampanem. Szczególnie ten drugi trunek, którego nie pija się przecież na co dzień, będzie dzięki bąbelkom mienił się w kieliszkach, dodając uroku całej sytuacji. Toasty do wódki są w bardzo złym tonie. Mówca trzyma swój kieliszek powyżej pasa, aby pod koniec przemowy, której ostatnim elementem są słowa o wzniesieniu toastu, podnieść i dać znać innym, żeby wypili alkohol – jednak tylko łyk lub dwa, a nie cały kieliszek na raz! Goście mogą przy tym stuknąć się delikatnie kieliszkami. Co ciekawe i dość zaskakujące, jedynymi osobami, które powinny w tej chwili powstrzymać się od wypicia alkoholu, są sami Nowożeńcy, za których toast ten jest wznoszony. Młoda Para powinna jedynie unieść kieliszek (bez picia „za swoje zdrowie”), na koniec dziękując pozostałym, którzy wzięli udział w toaście.

Pierwszy taniec

Po uroczystym obiedzie następuje najbardziej stresujący dla Nowożeńców punkt wieczoru, a mianowicie pierwszy taniec. Z sympatią wspominamy setki stremowanych Panów Młodych i ich nie mniej przerażone partnerki. A ileż było sposób radzenia sobie ze strachem przed publicznym występem, to moglibyśmy napisać osobny artykuł! Pomijając jednak całe poddenerwowanie towarzyszące pierwszemu tańcu, jest to bardzo ważny, piękny, emocjonalny i wzruszający moment wieczoru. Oblubieńcy, którzy z pewnością we wspólnej przeszłości przetańczyli już razem niejedną noc, oto właśnie po raz pierwszy zakołysają się razem nie jako znajomi, para czy narzeczeni, ale jako mąż i żona, a zebrani wokół parkietu Goście przyjęcia, są świadkami tej podniosłej chwili.

Pierwszemu tańcu najczęściej towarzyszy piękny liryczny utwór, będący wyborem Pary. Może to być piosenka, przy której się poznali, która towarzyszyła im w ważnym momencie ich dotychczasowej wspólnej historii czy po prostu oboje ją bardzo lubią. Równie istotna jest choreografia - może być dziełem przypadku i wolną interpretacją rytmu lub skomplikowanym układem, przygotowanym i wyćwiczonym pod okiem profesjonalnego instruktora. Najbardziej ambitne duety przyjeżdżają na salę kilkukrotnie przed dniem wydarzenia, aby w pocie czoła trenować swój taneczny występ. Drodzy Młodzi, pamiętajcie, że pierwszy taniec to nie tylko kolejny element wesela, ale symboliczny gest, który będziecie wspominać przez wiele lat. Starajcie się cieszyć każdą chwilą tego wyjątkowego dnia i pozwólcie sobie na przeżycie tego momentu w sposób, który najlepiej odzwierciedla waszą miłość i szczęście.

Podziękowanie rodzicom

Kolejny piękny i wzruszający punkt wesela to moment, w którym Młode Małżeństwo składa podziękowania dla swoich rodziców, ale również rodziców chrzestnych czy dziadków. Nie jest to pozycja obowiązkowa, a o jej niewdrożeniu bardzo często decydują takie względy jak nieobecność na weselu jednego rodzica (rodziców), chociażby w wyniku jego śmierci czy po prostu niechęć do przeżywania tej chwili “na pokaz”. Należy zawsze pamiętać, iż Nowożeńcy mają pełną dowolność w układaniu planu Tego Dnia. Rodzicom dziękujemy za ich trud i ogrom pracy włożonej w nasze wychowanie, ale również wspieranie nas, naszej miłości jak, i niejednokrotnie, finansowo naszego wesela.

Podziękowanie może być wzbogacone o prezentację audiowizualną, w której umieszcza się zdjęcia i filmy z okresu dzieciństwa, wzrastania, wczesnej dorosłości obu Nowożeńców. Wystąpienie obowiązkowo powinno zawierać przemową dziękczynną, a rodzicom i pozostałym krewnym, biorącym udział w podziękowaniu wręcza się pamiątkowe prezenty. Największą popularnością cieszą się gadżety wykonane własnoręcznie - album wspólnych zdjęć, obraz (może być wykonany na zamówienie) oraz kosze, w których umieścić można: alkohol ze spersonalizowaną etykietą, biżuterię z grawerem, puzzle ze wspólnego zdjęcia, voucher do spa czy na podróż, albo ekstremalne przeżycie: skok na bungee, lot balonem czy inną szaloną aktywność. Podziękowaniu dla rodziców niejednokrotnie towarzyszy wspólny taniec w takt kultowego utworu “Mam cudownych rodziców” Urszuli Sipińskiej.

Tort weselny

Tort weselny to bardzo ważny punkt każdego polskiego wesela! Jest on zazwyczaj wielopiętrowym cudem cukierniczym, często ozdobionym pięknymi kwiatami z jadalnego lukru, figurkami nowożeńców lub innymi ozdobami, które odzwierciedlają styl i tematykę ślubu. Tradycyjnie składa się z kilku warstw ciasta, często różnych smaków, przełożonych kremem lub masą. To symboliczny element każdego wesela, a krojenie tortu przez nowożeńców jest jednym z najważniejszych momentów podczas uroczystości.

Organizując wesele w Hotelu Sezam w Machowej, możecie sami zadecydować jak będzie wyglądał i smakował tort podany na Waszym przyjęciu. Istnieje możliwość zamówienia tej pozycji za pośrednictwem naszej restauracji lub dostarczenie produktu we własnym zakresie. Niezależnie od pochodzenia tortu, zapewniamy jego uroczystą oprawę. O ustalonej godzinie rozświetlony racami wypiek wjeżdża na dekoracyjnym wózku na spowitą w półmroku salę. Zespół wykonuje odpowiedni utwór muzyczny, a wodzirej prowadzi poszczególne etapy tego punktu programu, od zainicjowania “sto lat” dla Pary Młodej, poprzez krojenie i wzajemne karmienie się, na toaście kończąc. Po wspaniałym widowisku obsługa lokalu odwozi tort na kuchnię, gdzie zostaje on rozkrojony na porcje indywidualne, a następnie zaserwowany Gościom do stołów.

Zwyczaj tortu weselnego ma długą historię i jest praktykowany w różnych kulturach na całym świecie. Pierwotnie w starożytności wierzono, że słodkie jedzenie przynosi szczęście i obfitość, więc podawanie go na weselach było sposobem na zapewnienie nowożeńcom pomyślności w przyszłym życiu. W średniowiecznej Europie tort weselny był symbolem bogactwa i statusu społecznego. Im bardziej rozbudowany i dekoracyjny tort, tym wyższe było społeczne pochodzenie nowożeńców. Był on również symbolem obfitości, a krojenie go stanowiło akt hojności, który miał zapewnić nowożeńcom szczęście i pomyślność w przyszłym życiu. Współcześnie tradycja tortu weselnego jest kontynuowana z zamiłowaniem, a wypieki stają się coraz bardziej wyszukane i artystyczne. Są one wyrazem osobistego stylu i gustu nowożeńców, a ich dekoracje mogą odzwierciedlać tematykę wesela, pasje pary czy ich wspólne marzenia. Pomimo zmieniających się trendów i gustów, tort weselny nadal pozostaje jednym z najważniejszych elementów każdej uroczystości ślubnej. Oczywiście należy pamiętać, że ostatecznie to Para Młoda decyduje czy i w jaki sposób tort zostanie podany.

Oczepiny oraz weselne zabawy

W przedostatniej części artykułu skupimy się na jednym z końcowych elementów polskich przyjęć weselnych, a mianowicie oczepinach i następujących (lub nie) po nich zabawach. Tradycja oczepin ma długie korzenie i jest powszechnie praktykowana na weselach w Polsce oraz w niektórych innych krajach. Oczepiny są zabawą, która odbywa się zazwyczaj o północy, a ich celem jest wyznaczenie “nowej pary młodej”, czyli wybór jednego spośród kawalerów i jednej spośród panien, którzy jako następni w kolejności dokonają zawarcia związku małżeńskiego. A jako ów wybór się odbywa? W najbardziej klasycznej i powszechnie znanej wersji, na środek sali zaprasza się wszystkie kobiety niezamężne, które formują koło wewnątrz którego na krześle zasiada Pani Młoda, dzierżąc w ręku swój welon lub bukiet kwiatów, a małżonek zakrywa jej oczy. Panny poruszają się rytmicznie po okręgu w takt granej przez zespół muzyki, a w momencie jej zatrzymania, Pani Młoda na oślep rzuca za siebie welonem lub bukietem. Ta z panienek, która go złapie, jest nową Panią Młodą tego wesela. Analogicznie wybiera się nowego Pana Młodego. Świeżo upieczony małżonek zasiada na krześle z muchą lub krawatem w ręku, jego oczy zasłania mu żona, a po okręgu zbierają się obecni na przyjęciu kawalerowie, którzy podobnie jak ich partnerki wcześniej, poruszają się po kole, a w momencie zatrzymania muzyki, jeden z nich musi złapać muchę / krawat. Ten, któremu to się uda, zostaje nowym Panem Młodym imprezy. Na zakończenie oczepin standardowo odbywa się “pierwszy taniec nowej pary młodej”.

Kiedy Goście są już wystarczająco zintegrowani i zachęceni do dalszej zabawy, zespół muzyczny, DJ czy wodzirej mogą zaprosić do kolejnych gier i konkursów. Do najbardziej popularnych należą: wyścigi w workach, tańce, konkursy śpiewu czy zadania wymagające sprawności fizycznej oraz kreatywności. Popularne są również rywalizacje wymagające pracy zespołowej, współpracy partnerów czy quizy sprawdzające wzajemnością znajomość się małżonków. Oczepiny są okazją do zabawy i integracji Gości, a także do dodania dodatkowej radości i niezapomnianych wspomnień do ślubu. Bardzo często jest to też bezcenny materiał do relacji foto-wideo z imprezy. Podobnie jednak jak w przypadku wszystkich innych elementów przyjęcia, to Para Młoda decyduje jakie zabawy zostaną zorganizowane w trakcie wesela.

Pożegnanie Gości

Pożegnanie Gości na weselu to ważny moment, który kończy uroczystość i podkreśla wdzięczność nowożeńców za udział w ich szczególnym dniu. Tradycyjne polskie wesela raczej nie przewidują momentu, w którym gospodarz przedsięwzięcia ogłaszałby zakończenie imprezy i prosił o opuszczenie sali. Raczej odbywa się to w sposób organiczny, o dowolnej porze (np. po torcie, oczepinach czy ostatnim gorącym daniu) Goście indywidualnie decydują się na powrót do domu, informując o tym Parę Młodą, która dzięki temu ma możliwość pożegnać się z każdym osobiście, wymieniając pocałunki, uściski oraz wzajemne życzenia. W naszym kraju przyjęło się, iż w chwili rozstania, Para Młoda wręcza swoim Gościom tzw. szyszkę czyli paczkę z ciastami i ciasteczkami. Może ona mieć formę plastikowego opakowania, papierowego kuferka czy dekoracyjnej paczuszki. Upominki w postaci słodyczy zawsze są mile widziane. Możecie podarować elegancko zapakowane pudełka z czekoladkami, ciasteczkami, cukierkami lub innymi smakołykami. Niejednokrotnie Para Młoda wręcza również swoim Gościom butelkę alkoholu. Zestaw ciasto + alkohol to najbardziej tradycyjny zestaw ofiarowany na pożegnanie, dlatego Hotel Sezam Machowa w swojej ofercie weselnej zapewnia paczki z ciastami, dzięki czemu organizatorzy przyjęcia nie muszą organizować ich we własnym zakresie.

Można również rozważyć dostarczenie upominków z personalizowanymi elementami, takimi jak kubki, breloczki, magnesy na lodówkę czy też zestawy do herbaty lub kawy z imionami nowożeńców i datą ślubu. Rośliny lub nasiona to pomysłowy sposób na podziękowanie Gościom i jednocześnie umożliwienie im zasadzenia pamiątkowej rośliny w swoim ogrodzie lub na balkonie. Możecie wybrać kwiaty doniczkowe, mini drzewka lub paczki nasion roślin kwiatowych. Mini zestawy kosmetyków do pielęgnacji ciała lub spa to kolejny dobry pomysł na relaksujący upominek dla Gości. Jeśli w trakcie wesele mieliście sesję zdjęciową, możecie podarować Gościom małe albumy ze zdjęciami z uroczystości. To będzie wspaniała pamiątka dla nich.

Pożegnanie Gości jest momentem pełnym emocji i wdzięczności oraz stanowi piękne zakończenie wyjątkowego dnia Pary, a przygotowane przez nią upominki świadczą o szczerej wdzięczności za nasz udział w Tym Dniu. Nietaktem byłoby wyjście z wesela niezauważonym (tzw. “angielskie wyjście”), nieprzyjęcie pożegnalnego upominku lub pozostawienie go przypadkiem np. w szatni czy na parkingu. Analogicznie, jeśli w momencie przybycia na wesele, przy naszym nakryciu również znaleźliśmy mini upominek (słoiczek miodu, czekoladkę “Merci”, woreczek migdałów czy cokolwiek inny gift), obowiązkowo powinniśmy go ze sobą zabrać do domu.

Na przestrzeni tysięcy lat zawierania związków małżeńskich i organizacji wesel, powstała cała masa różnego rodzaju rytuałów i zwyczajów. Obrzędy weselne w Polsce są często przesiąknięte tradycją i mają głębokie korzenie kulturowe. Choć wiele z tych zwyczajów ewoluowało z upływem czasu, wciąż są one ważną częścią polskich ślubów i wesel. W niniejszym artykule skupiliśmy się na najbardziej typowych punktach, które jeszcze do niedawna były obligatoryjnymi elementami każdego przyjęcia. Obecnie, w trzeciej dekadzie XXI wieku, niektóre z nich odchodzą w zapomnienie, są pomijane lub zastępowane nowymi konwencjami.

Autor artykułu: Karol Peszko