W minionym miesiącu w naszym hotelu miała miejsce kontrola Urzędu Marszałkowskiego w Rzeszowie. Na jej podstawie, kategoryzacja Sezam Machowa została podtrzymana jako hotel *** (trzy gwiazdki). Weryfikacja ta skłoniła nas do rozmyślań, czy nasi Goście wiedzą, co tak właściwie oznaczają gwiazdki, kto je przyznaje, w jaki sposób i jak można na nie zasłużyć? Dla zainteresowanych tematyką hotelarstwa od kuchni dzisiejszy artykuł o gwiazdkach właśnie.

Na czym polega i skąd pochodzi system gwiazdkowy?

System gwiazdkowy w hotelach to sposób klasyfikacji obiektów noclegowych na podstawie poziomu komfortu, jakości usług i udogodnień, jakie oferują gościom. Gwiazdki – od 1 do 5 (czasem więcej w nieoficjalnych opisach) – mają pomóc klientom w szybkim zorientowaniu się, czego mogą się spodziewać po danym hotelu. System jest hierarchiczny – im więcej gwiazdek, tym wyższy standard. 1 gwiazdka oznacza bardzo podstawowe warunki – czysto, ale prosto. 5 gwiazdek to luksus, wysoka jakość usług, indywidualne podejście i szeroki wachlarz udogodnień.

System oznaczania hoteli gwiazdkami nie pochodzi z jednego, uniwersalnego źródła – jego geneza jest rozproszona i zależy od regionu. System oceniania hoteli na podstawie standardów i udogodnień zaczął się rozwijać w Europie, głównie w Niemczech i Francji. Już w latach 30. XX wieku pojawiały się pierwsze próby kategoryzacji hoteli. W latach 50. XX wieku wyspecjalizowane organizacje zaczęły przyznawać gwiazdki hotelom jako przewodnik dla kierowców. Michelin, choć znany głównie z ocen restauracji, już w 1900 roku publikował przewodnik z informacjami o hotelach i warsztatach samochodowych (choć nie od razu używano gwiazdek).

Do dziś nie istnieje globalny, jednolity system przyznawania gwiazdek. W różnych krajach i przez różne organizacje stosuje się różne kryteria. Wiele krajów europejskich (np. Niemcy, Austria) stosuje standardy ustalone przez Hotelstars Union – organizację zrzeszającą kilkanaście krajów UE. Francja, podobnie jak Polska, ma własny system regulowany przez rząd (Atout France). Z kolei w Stanach Zjednoczonych system gwiazdkowy jest stosowany głównie przez prywatne organizacje, np. Forbes Travel Guide. Należy zwrócić uwagę, iż serwisy takie jak Booking.com czy TripAdvisor często pokazują „gwiazdki”, ale są one niezależne od oficjalnych klasyfikacji – oparte raczej na opiniach użytkowników i algorytmach platformy. W procesie oceny zwykle bierze się pod uwagę wielkość pokoi i wyposażenie, dostępność usług (np. recepcja 24h, restauracja, spa), jakość obsługi oraz dodatkowe udogodnienia (np. Wi-Fi, parking, basen). Kryteria oceny są często szczegółowe i punktowane, ale różnią się w zależności od kraju lub organizacji przyznającej gwiazdki. Nie ma jednej, międzynarodowej normy – np. 4-gwiazdkowy hotel w Egipcie może oferować inny poziom niż 4-gwiazdkowy w Niemczech. System nie ocenia gustu ani estetyki, tylko standard wyposażenia i usług. W niektórych krajach (np. Polska, Francja, Hiszpania) systemy są oficjalnie regulowane przez państwo. W innych (np. USA) gwiazdki mogą być nadawane przez organizacje branżowe lub samoocenę hoteli (a dodatkowo serwisy takie jak Booking.com pokazują oceny klientów).

Trudno zatem stwierdzić, czego możemy spodziewać się po hotelu *, **, ***, **** czy *****, jeśli rozważania nie dotyczą konkretnego kraju. Spróbujmy jednak dokonać bardzo ogólnej, poglądowej klasyfikacji.

Liczba gwiazdek - co oznacza?

★ (1) - podstawowe zakwaterowanie: łóżko, łazienka (często współdzielona), brak dodatkowych udogodnień.
★★ (2) - nieco wyższy standard: pokoje z własną łazienką, podstawowe meble, codzienne sprzątanie.
★★★ (3) - średni standard: recepcja czynna przez większość doby, TV, telefon, śniadanie, restauracja, Wi-Fi.
★★★★ (4) wysoki komfort: całodobowa recepcja, obsługa pokojowa, klimatyzacja, centrum fitness, spa, parking.
★★★★★ (5) luksus: concierge, usługi limuzynowe, kilka restauracji, basen, spa, wyjątkowy wystrój i obsługa.

Przedstawiona powyżej klasyfikacja mniej więcej przedstawia, czego możemy spodziewać się po obiektach oznaczonych daną liczbą gwiazdek. Przyjrzyjmy się jednak dokładniej systemu gwiazdkowemu w Polsce.

Kto i na jakiej podstawie przyznaje hotelom gwiazdki w Polsce.

System klasyfikacji hoteli w Polsce reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych oraz rozporządzenia wykonawcze, w tym najważniejsze: Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie. Hotele w Polsce mogą mieć od 1 do 5 gwiazdek, przy czym każda kategoria ma precyzyjnie opisane wymagania obligatoryjne (np. minimalna wielkość pokoju, obecność recepcji, łazienki) oraz fakultatywne (np. dodatkowe usługi, udogodnienia). Kryteria różnią się również w zależności od rodzaju obiektu: hotel, motel, pensjonat, dom wycieczkowy, schronisko.

Gwiazdki przyznaje marszałek województwa, właściwy dla miejsca, gdzie znajduje się obiekt. Dla naszego hotelu, zlokalizowanego w Machowej, czyli pierwszej (lub ostatniej) miejscowości województwa podkarpackiego jest to oczywiście Marszałek Województwa Podkarpackiego. Odbywa się to na podstawie procesu kategoryzacji, który polega na sprawdzeniu, czy obiekt spełnia konkretne kryteria techniczne i jakościowe (liczbę punktów i wymagań określonych dla danej kategorii). Jest to tak zwane zaszeregowanie, które obiekt przechodzi na początku swojej działalności. To właśnie wtedy po raz pierwszy hotel przechodzi weryfikację czy w ogóle może używać w nazwie słowa “hotel”, jeśli tak, to z jaką liczbę gwiazdek. Czy oznacza to, że właściciel hotelu dopiero na tym etapie dowiaduje się, na jaką ocenę (ilość gwiazdek) zasługuje jego firma? Otóż Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, na tyle szczegółowo ustala normy i zakres usług, iż kryteria te muszą być wzięte pod uwagę już na etapie projektowania budynku. Kluczowe bowiem są takie aspekty jak wielkość pokoi, dostęp do łazienki, obecność windy czy rozmieszczenie wyjść ewakuacyjnych. Musi być nie tylko komfortowo, ale przede wszystkim higienicznie i bezpiecznie. Czy po zaszeregowaniu obiektu do danej kategorii, hotelarz będzie miał spokój na długie lata i świadczyć będzie usługi bez cyklicznej weryfikacji? Otóż nie. Polskie prawo nakłada na Urząd Marszałkowski obowiązek cyklicznej weryfikacji, która odbywa się co trzy lata poprzez wizję lokalną, a przyznana kategoria jest wpisywana do ewidencji i ma charakter urzędowy. Co ważne, używanie gwiazdek czy chociażby słowa “hotel” bez oficjalnego przyznania ich przez marszałka województwa jest nielegalne i może skutkować karą administracyjną. Obiekty niespełniające wymogów formalnych mogą działać jako np. "apartamenty" czy "noclegi", ale nie mogą reklamować się jako hotel z gwiazdkami.

Hotel Sezam Machowa w roku swojego otwarcia to jest 2006, został zaszeregowany jako Hotel 3*, co zostało potwierdzone kontrolami weryfikacyjnymi w kolejnych latach. W roku 2019 z powodu zmiany podmiotu prowadzącego działalność hotelarską w budynku, obiekt musiał ponownie przejść przez proces zaszeregowania, który okazał się formalnością i niczego nie zmienił. Podobnie jak kolejne weryfikacje w roku 2022 i 2025. Zatem Hotel Sezam w Machowej od początku swojej działalności, czyli już od blisko dwudziestu lat przyjmuje Państwa w standardzie hotelu ***

Za co przyznawane są gwiazdki?

Przyjrzyjmy się dokładnie wymaganiom, jakie muszą spełniać hotele w Polsce, aby “zasłużyć” na odpowiednią liczbę gwiazdek.

Hotel 1-gwiazdkowy

• Pokoje: minimalna powierzchnia 6 m² dla pokoju jednoosobowego i 10 m² dla dwuosobowego (bez łazienki).
• Łazienki: wspólne, dostępne dla co najmniej 10 pokoi.
• Wyposażenie pokoju: łóżko, szafa, stolik nocny, krzesło lub fotel, wieszak na ubrania, oświetlenie, zasłony lub żaluzje.
• Recepcja: czynna minimum 12 godzin dziennie.
• Usługi dodatkowe: możliwość płatności kartą płatniczą.

Hotel 2-gwiazdkowy

• Pokoje: minimalna powierzchnia 8 m² dla pokoju jednoosobowego i 12 m² dla dwuosobowego (bez łazienki).
• Łazienki: prywatne w każdym pokoju, wyposażone w umywalkę, WC i prysznic.
• Wyposażenie pokoju: wszystko z kategorii 1-gwiazdkowej oraz biurko, lustro, dodatkowe krzesło, telefon.
• Recepcja: czynna przez dłuższy czas w ciągu dnia.
• Gastronomia: jadalnia na miejscu lub usługi gastronomiczne w odległości do 200 metrów.

Hotel 3-gwiazdkowy

• Pokoje: minimalna powierzchnia 10 m² dla pokoju jednoosobowego i 14 m² dla dwuosobowego (bez łazienki).
• Łazienki: prywatne w każdym pokoju, z pełnym wyposażeniem.
• Wyposażenie pokoju: wszystko z kategorii 2-gwiazdkowej oraz minibar, radio, telewizor, sejf, suszarka do włosów.
• Recepcja: czynna całą dobę.
• Usługi dodatkowe: room service przez minimum 18 godzin na dobę, budzenie, przechowywanie bagażu, przyjmowanie wartościowych rzeczy do depozytu.
• Gastronomia: restauracja na terenie obiektu lub w bliskim sąsiedztwie.

Hotel 4-gwiazdkowy

• Pokoje: minimalna powierzchnia 12 m² dla pokoju jednoosobowego i 16 m² dla dwuosobowego (bez łazienki).
• Łazienki: prywatne, dobrze wyposażone, z wysokiej jakości urządzeniami sanitarnymi, kosmetykami i suszarką do włosów.
• Wyposażenie pokoju: wszystko z kategorii 3-gwiazdkowej oraz klimatyzacja, sofa, stacja dokująca, ekspres do kawy, żelazko.
• Recepcja: czynna całą dobę, oferująca pełen zakres usług konsjerża, w tym usługi parkingowego.
• Usługi dodatkowe: pranie i prasowanie odzieży, restauracja o wysokim standardzie, sale konferencyjne, basen, centrum fitness, spa.

Hotel 5-gwiazdkowy

• Pokoje: minimalna powierzchnia 13 m² dla pokoju jednoosobowego i 18 m² dla dwuosobowego (bez łazienki).
• Łazienki: eleganckie i przestronne, często z luksusowymi kosmetykami i dodatkowymi udogodnieniami, jak podgrzewane podłogi.
• Wyposażenie pokoju: wszystko z kategorii 4-gwiazdkowej oraz zestaw do kąpieli, zestaw do herbaty, zestaw do szycia, balkon.
• Recepcja: czynna całą dobę, zapewniająca wiele usług konsjerża, w tym możliwość zamówienia limuzyny czy wynajmu samochodu z kierowcą.
• Usługi dodatkowe: codzienne sprzątanie i wymiana pościeli, ekskluzywne restauracje, serwujące dania gourmet, śniadania w formie room service dostępne przez całą dobę, specjalistyczne bary, kawiarnie oraz usługi spa na najwyższym poziomie.

Hotel Sezam w Machowej decyzją Marszałka Województwa podkarpackiego został zaklasyfikowany jako obiekt o standardzie 3 gwiazdkowym, jednak nasi Goście zaznajomieni ze standardami szybko zauważą, że w pewnych aspektach dorównujemy hotelom z “wyższej półki”. Przede wszystkim wyposażenie pokoi oraz łazienek. Takie udogodnienia jak klimatyzacja, sofa, ekspres do kawy czy suszarka do włosów, które są dostępne dla naszych Gości, stanowią elementy standardu 4 gwiazdek. Podobnie jak nasz personel, zawsze chętny i gotowy do pomocy w każdej sprawie. Czego zatem brakuje nam, abyśmy mogli powalczyć o kolejną gwiazdkę? Z punktu widzenia Rozporządzenia, nasz obiekt nie zostanie sklasyfikowany na 4 gwiazdki z uwagi na brak basenu, centrum fitness i spa. Niemniej jednak, do dyspozycji naszych Gości oddajemy saunę, z której korzystacie Państwo na zasadzie wyłączności. Oznacza to, że w danym czasie w pomieszczeniu znajdują się tylko Państwo, co pozwala na zachowanie pełnej prywatności oraz intymności.

Struktura hoteli w Polsce

Zmierzając ku końcowi dzisiejszego artykułu, zastanówmy się, czy w ogóle warto starać się o czwartą, czy piątą gwiazdkę? Pomijając ogromne nakłady finansowe i logistyczne, których wymagałoby tego typu przedsięwzięcie, spójrzmy na statystyki. W Polsce w ogólnej liczbie hoteli dominują właśnie te, oznaczone symbolem 3*. Na rok 2023 było ich dokładnie 1289, co stanowi 49% udziału w rynku. Na drugim miejscu uplasowały się obiekty 2* (502, 19%), a podium zamykają biznesy czterogwiazdkowe, których w naszym kraju jest 461, co stanowi 17%. Bardzo mało jest hoteli 1* - 122 (5%), a obiektów 5* powstało zaledwie 94 i odpowiadają one za 3% ogólnego udziału w rynku. Hotele trzygwiazdkowe oferują dobry stosunek jakości do ceny, co czyni je atrakcyjnymi zarówno dla turystów, jak i klientów biznesowych. Według mBanku hotele trzygwiazdkowe charakteryzują się również najwyższym poziomem obłożenia, wynoszącym 63%. Choć hotele trzygwiazdkowe dominują pod względem liczby, to największą dynamikę wzrostu w ostatnich latach odnotowują obiekty cztero- i pięciogwiazdkowe. W 2023 roku liczba hoteli pięciogwiazdkowych wzrosła o 8% rok do roku i stanowią one głównie bazę noclegową w największych polskich miastach. W którym polskim mieście znajduje się najwięcej luksusowych hoteli? Oczywiście, że nie w Warszawie, bo w Krakowie - 16 obiektów. Stolica z 14 hotelami w tej klasie uplasowała się na drugim miejscu. Na podium załapał się także Wrocław (6 hoteli). Po 4 obiekty znajdziemy w Gdańsku i Sopocie, z kolei po 3 w Poznaniu i Zakopanem. Kołobrzeg zaprasza do dwóch hoteli 5*, a z kolei takie miasta jak Rzeszów, Lublin, Kielce czy Olsztyn oferują po jednym obiekcie o najwyższym standardzie. Warto zauważyć, że w niektórych województwach, takich jak łódzkie, lubuskie i podlaskie, nie ma żadnego hotelu pięciogwiazdkowego.

Hotel Sezam w Machowej to obiekt dla wszystkich, podróżujących zarówno służbowo, jak i prywatnie. W pojedynkę, w parze, z rodziną czy ze znajomymi. Na jedną noc, może dwie, albo na dłużej. Wypracowany i utrzymany standard trzech gwiazdek, z elementami przekraczającymi ten poziom pozwala z całą pewnością założyć, że pobyt u nas będzie jak najbardziej udany.

Autor artykułu: Karol Peszko